ŚWIATOWID

w51

Ze szczególną dedykacją dla uczestników pewnej dyskusji Think

"Naród Polski jest coraz bardziej narażony na rozmaite zaburzenia psychiczne. Liczba chorych ciągle rośnie od wielkiej zmiany ustroju w 1989 roku począwszy, co na pewno jak wykazały liczne badania nie jest przypadkowe. Do głosu doszły bowiem ciemne siły, które nie tylko same są chore psychicznie, ale i potrafią skutecznie psychozy i fobie indukować w umysłach innych ludzi. Rośnie też ilość zaburzeń społecznych typu paranoicznego, co widać chociażby w polityce i mediach, nie tylko w zachowaniach sąsiadów. "

PARANOID - Osobowość Paranoiczna

Osobowość paranoiczna (paranoid) - zaburzenie osobowości, w którym występuje chłód emocjonalny, wycofywanie się z kontaktów z innymi, wrogość, nadmierna podejrzliwość, nadmierna wrażliwość na lekceważenie i krytykę, niezdolność do wybaczania urazy. Jako Osobowość paranoiczna w systematyce ICD-10 ma Kod F60.0, a jako Paranoiczne zaburzenie osobowości w DSM IV ma Kod 301.0. Najbardziej znaną bodaj odmianą paranoji jest paranoja alkoholowa, czyli końcowy skutek picia piwa, wina czy wódeczki. Nie obserwujemy w paranoi objawów osiowych schizofrenii (Bleuer) takich jak autyzm, rozszczepienie osobowości i życia emocjonalnego. Paranoja jest zaliczana do psychoz endogennych czyli chorób o niewyjaśnionej etiologii. Paranoję należy odróżnić od reakcji paranoicznej, która może mieć podobne objawy, powstaje jednak w wyniku reakcji na sytuacją stresową.

Kryteria Diagnostyczne ICD-10

1. wrażliwość na niepowodzenia i odrzucenie,
2. tendencja przeżywania przykrości długotrwale,
3. podejrzliwość, ujmowanie obojętnych działań otoczenia jako wrogich lub pogardliwych,
4. sztywne poczucie własnych praw,
5. podejrzenia dotyczące wierności (partnerów i przyjaciół),
6. przecenianie własnego znaczenia,
7. pochłonięcie wyjaśnieniami wydarzeń.

Kryteria Diagnostyczne DSM-IV

1. pozbawiona wystarczających podstaw podejrzliwość, że inni nas wykorzystują, krzywdzą lub oszukują,
2. zaabsorbowanie bezpodstawnymi wątpliwościami co do lojalności przyjaciół lub wspólników i co do tego, czy są oni godni zaufania,
3. niechęć do zwierzania się innym, spowodowana nieuzasadnionym lękiem, że informacje te zostaną użyte przeciw nam w złych intencjach,
4. odczytywanie ukrytych, poniżających lub groźnych znaczeń z niezłośliwych uwag lub zdarzeń,
5. ciągłe noszenie urazów, czyli niewybaczanie zniewag, krzywd lub afrontów,
6. dostrzeganie ataków na nasz charakter czy reputację, które zwykle nie są widoczne dla innych, oraz szybkie reagowanie na nie gniewem lub przechodzeniem do kontrataku,
7. powtarzające się nieusprawiedliwione podejrzenia dotyczące wierności współmałżonka lub partnera seksualnego.

Atrybuty Osobowości Paranoicznej

Atrybuty te charakteryzują funkcjonowanie osobowości paranoicznej:

1. Czynności ekspresyjne - Obronna;
2. Funkcjonowanie interpersonalne - Prowokacyjna;
3. Styl poznawczy - Podejrzliwy;
4. Obraz ja - Nienaruszalne;
5. Reprezentacje obiektów - Niezmienne;
6. Główny mechanizm obronny - Projekcja (zarzucanie innym tego, czym sam jest);
7. Organizacja morfologiczna - Nieelastyczna;
8. Nastrój/temperament - Gniewny

Odmiany Osobowości Paranoicznej według DSM-IV

1. fanatyczna (z cechami osobowości narcystycznej),
2. zrzędliwa (z cechami osobowości negatywistycznej),
3. wyizolowana (z cechami osobowości unikającej),
4. zatwardziała (z cechami osobowości kompulsyjnej),
5. złośliwa (z cechami osobowości sadystycznej).

Cechy Osobowością Paranoiczną według Blaney

1. nieufność,
2. podejrzliwość,
3. czujność,
4. cynizm
5. rywalizacyjność (porównywanie się z innymi),
6. poczucie krzywdy,
7. zazdrość,
8. nadwrażliwość na krytykę,
9. przepełnienie złością,
10. mściwość,
11. ostrożność,
12. niezachwiane przekonania,
13. zazwyczaj brak poczucia humoru,
14. dychotomiczne myślenie,
15. samowystarczalność,
16. zadufanie,
17. przekonanie o własnej wyższości,
18. usprawiedliwienie samego siebie.

PARANOJA - Zespół Paranoiczny

Zespół paranoiczny to dawniejsza paranoja prawdziwa, obłęd, z grec. para - "obok, poza" i noos - "rozum, sens". Są to usystematyzowane urojenia, najczęściej prześladowcze i oddziaływania, rzadziej wielkościowe lub inne. Z psychopatologicznego punktu widzenia istotne jest, że urojenia paranoiczne są osądami, które są możliwe do zaistnienia, w przeciwieństwie do urojeń paranoidalnych. Paranoja, a w obecnej klasyfikacji ICD-10 uporczywe zaburzenia urojeniowe, jest chorobą rozpoznawaną w medycynie dość rzadko, jednak wielu autorów skłania się ku przypuszczeniu, że jest to stan patologiczny występujący znacznie częściej, niż wynika to z oficjalnych statystyk. Wynika to z tego, że w chorobie tej doznawane przez chorego urojenia są na tyle prawdopodobne, że otoczenie traktuje to raczej jako cechę charakteru, niż chorobę. Można pokusić się o stwierdzenie, że każdy zna jakąś osobę, która ma pewne poglądy nie oparte na żadnych przesłankach, które podzielałoby otoczenie i w tych poglądach jest niewzruszona. Choć wszyscy wokół uważają, że poglądy tej osoby są niezwykłe, to jednak wskutek częstego faktu, że człowiek ten właściwie wypełnia swoje role społeczne (pracownika, ojca/matki, kolegi itp.) urojenia paranoiczne nie są uważane przez innych za chorobowe. Reakcja paranoiczna czasem dotyka osoby głuche i niedosłyszące (zaburzenia homilopatyczne), u których zaburzenie powoduje zła komunikacja z innymi osobami, niepewność co do ich intencji. Reakcji sprzyjają także paranoiczne (paranoidalne) cechy osobowości (zaburzenia osobowości), sytuacja nagłego lub przewlekłego stresu psychologicznego, nadużywanie alkoholu, izolacja (np. więzienna, przez barierę językową, w trakcie samotnych, wielomiesięcznych wypraw).

Paranoja to starsza nazwa utrwalonych zaburzeń urojeniowych. W istocie paranoja to występowanie usystematyzowanych i logicznie poprawnie ze sobą powiązanych urojeń. Najczęściej są to urojenia prześladowcze, ksobne, wielkościowe, hipochondryczne i ..... Urojenia są głównym objawem tej choroby i nie towarzyszą im zwykle omamy ani też inne objawy schizofrenii. Ryzyko zachorowania na tą jednostkę chorobową w czasie życia wynosi 0,1% czyli jeden promil. Utrwalone zaburzenia urojeniowe zaczynają się zwykle pomiędzy 35-45 rokiem życia, częściej występuje u kobiet, emigrantów, w środowisku wiejskim i u osób z niższym wykształceniem. W razie podejrzenia paranoi należy zwrócić się o pomoc do lekarza psychiatry, ale takiego, który akceptuje także nowoczesne systemy psychoterapii, w czym trzeba się rozeznać. Leczenie paranoi polega głównie na podawaniu leków przeciwpsychotycznych, ale odpowiednia psychoterapia może bardzo dużo pomóc. Najczęściej podawane leki psychotropowe to chloropromazyna, haloperydol. Można stosować neuroleptyk atypowy, np. risperidon. Jak się uważa w psychiatrii, w stosunku do chorego powinno się wykazywać dużą dozę tolerancji, należy ograniczyć się do wyraźnego negowania prawdziwości treści wytwórczych bez omawiania ich i tłumaczenia ich nieprawdziwości, co zwykle nie przynosi pożądanego rezultatu, a wzmaga agresję chorego. Negowanie poglądów paranoika czy paranoiczki z pomocą faktów i jasnych argumentów wzbudza agresję u chorego. Lekarz musi być bardzo ostrozny w wypadku rozmaitych wynalazców, naukowców czy racjonalizatorów, gdyż ich twierdzenia mogą być naukowo słuszne chociaż zbyt postępowe jak na aktualne czasy, a wtedy terapeuta powinien zachęcić do głebszych badań, studiów i naukowych analiz zagadnienia, co zwykle przekracza kompetencje psychiatrów, którzy zajmują się zwykle wyciszeniem pacjenta zbyt agresywnego.

Typy Paranoi

Ze względu na treść urojeń zespoły paranoiczne dzieli się na:

* inividia - paranoja zazdrości
* querulatoria - paranoja pieniacza
o zespół paranoiczny prowadzący do dochodzenia przez chorego domniemanych krzywd, np. przed sądem lub urzędem;
* persecutoria - paranoja prześladowcza
* reformatoria - paranoja reformatorska
* inventoria - paranoja wynalazcza
o przeświadczenie chorego o wspaniałości i wielkości jego wynalazków/pomysłów;
* paranoja indukowana (udzielona otoczeniu przez osobę chorą)